در این مقاله قصد داریم درباره سندروم تونل کارپال و یا تنگی کانال مچ دست صحبت کنیم. این اختلال، بدون پیمودن مراحل درمانی مناسب می‌تواند تأثیر منفی بر کیفیت زندگی یک فرد داشته باشد. در نهایت نیز ممکن است عصب میانی مچ دست (عصب مدیان) به شدت آسیب ببیند و منجر به بی‌حسی دائمی در انگشتان و ضعف دائمی عضلاتی که توسط این عصب کنترل می‌شوند، گردد.
سندروم تونل کارپال چیست؟
سندرم تونل کارپال (Carpal tunnel) یک بیماری دردناک و پیشرفته است که عصب میانی مچ دست تحت فشار قرار میگیرد. موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS) امریکا، سندرم تونل کارپال را به عنوان رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین بیماری نوروپاتی معرفی می‌کند که در آن اعصاب محیطی بدن دچار فشردگی یا آسیب‌دیدگی شده‌اند.
سندروم تونل کارپال به طور معمول در سنین 45 تا 64 سالگی ایجاد می‌گردد و شیوع آن با افزایش سن، افزایش می‌یابد. این اختلال می‌تواند یک یا هر دو مچ دست را درگیر کند و شیوع آن در زنان بیشتر از مردان است.
علت سندروم تونل کارپال چیست؟
علت سندروم تونل کارپال در برخی مواقع مشخص نیست. به‌طورکلی هر عاملی که باعث فشردگی عصب میانی مچ دست شود، نظیر تورم عصب، التهاب تاندون‌ها و یا التهاب کانال مچ دست، می‌تواند منجر به ایجاد سندروم تونل کارپال گردد.
شایع‌ترین عواملی که می‌توانند عصب میانی مچ دست را تحت فشار قرار دهند، عبارتند از:
- - انجام مکرر کارهای تکراری با مچ دست و حرکات پیچشی
- - استفاده مکرر از ابزارهای ارتعاشی دستی
- - بارداری، به دلیل ادم یا احتباس مایعات در مفاصل
- - التهاب، دژنراسیون و آرتریت روماتوئید
- - کم کاری تیروئید، دیابت و پر کاری غده هیپوفیز
- - تروما و ضربه، مانند جابجایی یا شکستگی مچ دست
- - مشکلات ساختاری در مفصل مچ دست
- - وجود یک کیست یا تومور در کانال مچ (تونل کارپال)
- - هرگونه تورم یا التهاب در اطراف تاندون‌های مچ دست
علائم و نشانه‌های سندروم تونل کارپال چیست؟
علائم سندروم تونل کارپال شامل سوزن سوزن شدن (گزگز)، سوزش، خارش و بی‌حسی در ناحیه کف دست و انگشتان، به ویژه انگشت شست و اشاره می‌باشد. در مواردی هم ممکن است علائم در طول دست و در ناحیه ساعد نیز، انتشار یابد.
اولین علائم اغلب در طول شب ظاهر می‌شوند و یا هنگام بیدار شدن از خواب. بیماران ممکن است هنگام بر خواستن از خواب، نیاز به تکان دادن دستان خود داشته باشند. گاهی هم ممکن است ناراحتی ناشی از سندروم تونل کارپال ، افراد درگیر را بطور مکرر در طول شب، از خواب بیدار کند.
معمولاً علائم، زمانی که از دست درگیر استفاده کنید، بارز و یا بدتر می‌شوند. همچنین اگر دستتان برای مدتی طولانی در یک موقعیت خاص قرار داشته باشد، علائم سندروم تونل کارپال نظیر گزگز، سوزش و درد بدتر خواهد شد.
نکاتی برای پیشگیری از تشدید علائم سندروم تونل کارپال
دست و خصوصاً مچ دستانتان را استراحت دهید.
هرچه کمتر از مچ دستتان استفاده کنید، با احتمال کمتری ازعلائم سندروم تونل کارپال مواجه می‌شوید.
از کمپرس سرد استفاده کنید.
قرار دادن کمپرس سرد در ناحیه مچ دست می‌تواند علائم و نشانه‌های سندروم تونل کارپال را کاهش دهد؛ اما یخ را نباید مستقیماً بر روی پوست قرار دهید.
عوامل تشدیدکننده را کنترل کنید.
اگر علت سندروم تونل کارپال در شما، انجام حرکات تکراری با مچ دست باشد (نظیر تایپ کردن، کار دندانپزشکی و ...) باید تا حد امکان از انجام آن‌ها اجتناب کنید. در سایر مواقع نیز، هرازگاهی به مچ دستتان استراحت دهید تا زمان کافی برای استراحت و بهبود داشته باشد.
از اسپیلنت مچ دست استفاده کنید.
اسپیلنت ، مچ دست را در موقعیت ثابتی قرار می‌دهند و از خم شدن آن جلوگیری می‌کنند. از آن‌ها می‌توانید در طول شب استفاده کنید و در صورتی که با فعالیت‌های روزانه شما تداخل نداشتند، در طول روز نیز می‌توانید آن‌ها را به کار ببرید.
از ورزش‌های مخصوص مچ دست استفاده کنید.
یکسری حرکات ورزشی می‌توانند به بهبود سندروم تونل کارپال کمک کنند، مانند:
- دستتان را مشت کنید، در حالی که پشت دستتان رو به زمین باشد. سپس انگشتانتان را به آرامی باز کنید و کاملاً کشیده نگه دارید. مجدداً دستتان را مشت کنید و این حرکت را تکرار کنید. این کار را برای 10-5 بار انجام دهید.
راههای درمان سندروم تونل کارپال
در صورتی که با رعایت نکات بالا، علائمتان کاهش نیابد ممکن است پزشک یکی از راههای درمان زیر را برای سندروم تونل کارپال پیشنهاد کند.
1-تجویز داروهای مسکن برای درمان سندروم تونل کارپال
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند آسپرین یا ایبوپروفن، ممکن است به کاهش موقت درد ناشی از سندروم تونل کارپال کمک کند. البته تجویز این داروها تنها در صورتی امکان‌پذیر است که سندروم تونل کارپال به علت التهاب به وجود آمده باشد، نه به علت استفاده تکراری از مچ دست.
2-تزریق کورتیکواستروئید برای درمان سندروم تونل کارپال
پزشک ممکن است با تزریق کورتیکواسترویید به داخل کانال مچ دست، التهاب را کاهش دهد. قرص‌های کورتیکواستروئیدی نیز موجود هستند، اما اثربخشی آن‌ها کمتر است. بعد از تزریق ممکن است در ابتدا دردتان افزایش یابد، اما بعد از 2 روز کاهش خواهد یافت.
اگر پاسخ مناسب باشد اما علائمتان بعد از چند ماه بازگردد، ممکن است یک دوز دیگر توصیه شود. با این وجود، استفاده مداوم از کورتیکواستروئیدها توصیه نمی‌شود. در اکثر مواقع برای اثر بخشی بهتر، بعد از تزریق، بوسیله
اسپیلنت مخصوص مچ دست و یا با گچ گرفتن به مدت 3 هفته مچ دست را بی حرکت نگه می دارند.
3-عمل جراحي برای درمان سندروم تونل کارپال
در موارد شدید و در صورتی که سایر درمان‌ها مؤثر نبوده باشند و همچنین علائم سندروم تونل کارپال حداقل تا 6 ماه ادامه داشته باشد، ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید. جراحی آزادسازی تونل کارپال، یک عمل سرپایی است که نیاز به بستری ندارد.
در این جراحی رباط مچ که در سقف آن قرار گرفته است، برش داده می‌شود تا فشار وارد بر عصب میانی مچ دست، کاهش یابد. میزان موفقیت جراحی کانال مچ دست بالای 90 درصد تخمین زده می‌شود .
همانند هر جراحی دیگری، در مورد این عمل نیز همیشه خطر عوارضی چون عفونت، خونریزی پس از عمل، آسیب عصبی و زخم وجود دارد؛ اما خوشبختانه نادر است. بعد از جراحی نیز، پزشکتان از شما خواهد خواست که تا مدتی از اسپیلنت های مخصوص مچ دست برای درمان قطعی
سندروم تونل کارپال استفاده کنید.
1397/05/29