زرد و سیاه شدن و یا عوض شدن رنگ دندان‌ها یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان است که به علل مختلفی رخ می‌دهد؛ از جمله می‌توان به بهداشت ضعیف دهان و دندان، استفاده از مواد غذایی و نوشیدنی‌های تغییردهنده رنگ دندان، مصرف دخانیات، مصرف داروهای خاص و برخی بیماری‌ها اشاره کرد. تغییر رنگ دندان علاوه بر اینکه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات دندانی باشد، زیبایتان را هدف قرار می‌دهد و ممکن است باعث شرمساری و کاهش اعتماد به نفس شما شود. در این مقاله با علل مختلف تغییر رنگ دندان‌ها آشنا می‌شوید و روش‌هایی را برای پیشگیری و درمان آن می‌آموزید؛ پس با ما همراه باشید.
علت تغییر رنگ دندان‌ها چیست؟
دلایل متعددی وجود دارد که می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود. از جمله:
مصرف برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها
قهوه، چای، نوشابه، نوشیدنی‌های الکلی و برخی میوه‌ها و سبزی‌ها (به‌عنوان‌مثال سیب و سیب‌زمینی) می‌توانند رنگ دندان‌هایتان را تغییر دهند.
مصرف دخانیات
سیگار کشیدن، استفاده از قلیان و یا جویدن تنباکو می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود.
بهداشت ناکافی دهان و دندان
درصورتی‌که به مقدار کافی دندان‌هایتان را مسواک نزنید، نخ دندان نکشید و یا با دهان‌شویه، ضدعفونی نکنید مطمئننا رنگ دندان‌هایتان تغییر خواهد کرد. رعایت بهداشت دهان و دندان برای حذف پلاک‌های دندانی و مواد ایجادکننده لک‌های دندانی مانند قهوه و تنباکو، ضروری است.
بعضی از بیماری‌ها
چندین بیماری وجود دارند که مینا (بخش سخت دندان‌ها) و عاج دندان (مواد زیرین مینای دندان) را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان شود. از جمله می‌توان به دیابت، ریفلاکس معده، کاهش تراکم استخوان، سلیاک و سندروم شوگرن اشاره کرد( سندرم شوگرن یک اختلال مزمن التهابی با واسطه سیستم ایمنی است که سبب اختلال عملکرد غدد برون ریز می گردد). برخی از روش‌های درمانی که برای شرایط خاص انجام می‌شوند نیز، می‌تواند رنگ دندان را تحت تأثیر قرار دهد. به‌عنوان‌مثال، پرتودرمانی سر و گردن و شیمی‌درمانی ممکن است منجر به تغییر رنگ دندان‌ها شود. علاوه بر این، عفونت‌های خاصی در مادران باردار می‌تواند با تأثیر در مسیر تکامل مینای دندان، باعث تغییر رنگ دندان در کودکان شود.
مصرف داروهای خاص
آنتی بیوتیک هایی نظیر تتراسایکلین و داکسی سایکلین درصورتی‌که در کودکان در حال رشد (قبل از 8 سالگی) مصرف شود، باعث تغییر رنگ دندان‌هایشان می‌گردد که می‌تواند دائمی باشد. استفاده از دهان‌شویه‌های حاوی کلرهگزیدین نیز می‌تواند رنگ دندان‌ها را تغییر دهد. برخی آنتی هیستامین ها، داروهای آنتی سایکوتیک و داروهای فشار خون نیز همین تأثیر را دارند.
برخی از مواد دندانپزشکی
برخی از مواد مورد استفاده در دندانپزشکی، مانند آمالگام و به‌ویژه مواد حاوی سولفید نقره، می‌توانند رنگ دندان‌ها را به خاکستری و سیاه تغییر دهند. همچنین خدمات دندانپزشکی نظیر ارتودنسی نیز احتمال تغییر رنگ دندان‌ها را افزایش می‌دهد.
افزایش سن
با افزایش سن، لایه بیرونی مینای دندان به‌مرور از بین می برود و رنگ زرد طبیعی عاج دندان نمایان می‌گردد.
مصرف زیاد فلوراید
مواجهه با سطح بالای فلوراید به‌خصوص در دوران کودکی نیز، می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌هایتان شود. ممکن است در آب آشامیدنی یک منطقه سطح بالایی از فلوراید وجود داشته باشد؛ همچنین استفاده بیش‌ازحد از محصولات بهداشتی دهان و دندان حاوی فلوراید نیز می‌تواند رنگ دندان‌ها را تغییر دهد.
ژنتیک
رنگ دندان برخی از افراد همانند رنگ پوست به‌طور ژنتیکی، تیره‌تر و یا زردتر از دیگر افراد است، البته این تفاوت رنگ در حد طبیعی است نه به شکل اغراق‌شده. همچنین مینای دندان در برخی از افراد ممکن است ضخیم‌تر از سایرین باشد.
آسیب‌دیدگی دندان
به‌عنوان‌مثال آسیب‌دیدگی در اثر یک سقوط می‌تواند مانع از تشکیل طبیعی مینای دندان در کودکان در حال رشد شود. البته این موضوع تنها در مورد کودکان نیست و گاهی در بزرگسالان نیز باعث تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود.
گاهی هم آسیب‌دیدگی رگ‌های خونی و یا اعصاب تغذیه‌کننده پالپ دندان است که باعث تغییر رنگ دندان می‌شود. درصورتی‌که به‌موقع دندانتان را عصب‌کشی کنید، احتمال هرگونه پوسیدگی و تغییر رنگ دندان را کاهش خواهید داد.
برای سفید کردن دندان‌ها چه کنیم؟
گزینه‌های موجود برای سفید کردن دندان‌ها بسته به علت تغییر رنگ متفاوت است.
- گاهی اوقات تغییر رنگ دندان‌ها موقتی و خفیف است و بر اثر تجمع مواد رنگی ناشی از قهوه، چای و برخی از دیگر مواد غذایی ایجاد می‌گردد. در این موارد می‌توانید با کمک خمیر دندان‌های سفید کننده دندان اکثر این مشکلات را برطرف کنید. گاهی هم ممکن است نیاز به جرم‌گیری دندان‌ها باشد.
- روش بیلیچینگ در مورد تغییر رنگ‌های دندان با علت خارجی که با استفاده از روش قبلی از بین نمی‌روند، به کار می‌رود. در این روش که حدود 45-30 دقیقه طول می‌کشد، دندان‌پزشکتان با کمک ژل بیلیچینگ رنگ دندانتان را روشن‌تر می‌کند. بسته به میزان تغییر رنگ دندان‌ها، ممکن است نیاز به چند جلسه مراجعه داشته باشید. خمیر دندان‌های بیلیچینگ یا سفید کننده نیز کار تقریباً مشابهی را انجام می‌دهند ولی برای گرفتن نتیجه، به زمان بیشتری نیاز خواهد بود (حدود 2 تا 4 هفته). درصورتی‌که از مراجعه به دندانپزشکی کلافه می‌شوید و می‌خواهید با یک روش خانگی دندان‌هایتان را سفید کنید، این خمیر دندان‌ها گزینه خوبی هستند.
- گاهی اوقات تغییر رنگ دندان‌ها شدید است و یا ممکن است علت تغییر رنگ دندان‌ها درونی باشد، مثلاً بر اثر عصب‌کشی، رنگ دندان‌ها تغییر کرده باشد. همچنین تغییر رنگی که بر اثر تتراسایکلین ایجاد شده باشد نیز، با بیلیچینگ و سفید کردن مینای دندان، برطرف نمی‌گردد. در این موارد دندان‌پزشکتان می‌تواند از مواد سفید کننده در داخل دندان استفاده نماید و یا توسط کامپوزیت همرنگ دندان، سطح دندانتان را بپوشاند.
برای پیشگیری از تغییر رنگ دندان‌ها چه کنیم؟
شما می‌توانید با تغییراتی ساده در سبک زندگی خود، از هرگونه تغییر در رنگ دندان‌ها پیشگیری کنید.
- اگر قهوه یا چای غلیظ، زیاد می‌نوشید و یا سیگاری هستید، بهتر است که به فکر ترک آنها باشید ویا از خمیر دندان سفید کننده مخصوص سیگاریها استفاده نمایید.
- به بهداشت
دهان و دندان خوداهمیت دهیداین کار را می توانید از طریق مسواک زدن بویژه مسواک برقی،
نخ دندان کشیدن و استفاده از
دهان‌شویه به‌طور روزانه و پس از هر وعده غذایی و عدم مصرف غذا و نوشیدنی‌های رنگ‌زا انجام دهید.
- توصیه می‌شود که هر 6 ماه یک‌بار، برای معاینه دهان و دندان خود به دندان‌پزشک مراجعه نمایید.
1397/12/26