در این مقاله می خوانید:
تیروزین چیست
آشنایی با اسیدآمینه تیروزین
منابع غذایی تیروزین
مکمل تیروزین
تیروزین یکی از اسیدهای آمینه است. اسیدهای آمینه بلوک‌های سازنده پروتئین ها هستند. بدن تیروزین را با تغییر یک اسید آمینه دیگر به نام فنیل‌آلانین تولید می‌کند. منابع غذایی تیروزین شامل محصولات لبنی، گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، آجیل، لوبیا، جو و گندم می‌باشد. تیروزین در مکمل‌های پروتئینی برای درمان یک اختلال ارثی به نام فنیل‌کتونوریا (PKU) استفاده می‌شود. افرادی که با این اختلال رو به رو هستند نمی‌توانند فنیل‌آلانین را به درستی متابولیزه کنند و در نتیجه توانایی ساخت تیروزین را ندارند. برای تامین نیازهای بدن به آنها مکمل تیروزین داده می‌شود. از مکمل تیروزین در مواردی همچون افسردگی، اختلال کمبود تمرکز (ADD)، اختلال کمبود تمرکز-بیش‌فعالی (ADHD)، عدم توانایی در بیدار ماندن (نارکولپسی)، و بهبود هوشیاری پس از خواب کم و نامناسب، استفاده می‌کنند. همچنین از آن در موارد دیگری مثل استرس، سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر، سندرم خستگی مزمن (CFS)، ترک مصرف الکل و کوکائین، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی، ED ( اختلال نعوظ )، سردمزاجی و کاهش تمایل جنسی، اسکیزوفرنی و نیز به عنوان یک ماده برای کاهش اشتها استفاده می‌شود. همچنین برخی از افراد از تیروزین برای کاهش چین و چروک های مربوط به افزایش سن استفاده می‌کنند.
عملکرد تیروزین در بدن ؟
بدن از تیروزین برای ساخت پیام‌رسان‌های شیمیایی استفاده می‌کند. پیامرسان های شیمیایی در قسمت هایی از بدن از جمله سیستم عصبی مغز نقش دارند و عملکرد این پیامرسان ها در مواردی مانند تعیین سطح هوشیاری تاثیرگذار است.
- فنیل‌کتونوریا
افراد مبتلا به فنیل کتونوریا یه همان PKU قادر به متابولیزه کردن اسید آمینه فنیل‌آلانین که در بدن برای تولید تیروزین استفاده می‌شود نیستند. به همین خاطر سطح تیروزین در افراد مبتلا به PKU پایین است. به این افراد توصیه می‌شود که 6 گرم تیروزین در هر صد گرم پروتئین مصرف کنند تا سطح تیروزین در بدن آنها بهبود یابد.
- عملکرد ذهنی
برخی از تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف تیروزین 2 ساعت قبل از آزمایش، بر روی خلق و خو یا سرعت واکنش به محرک‌های بصری و صوتی در افراد سالم تاثیری ندارد. با این حال تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که تیروزین عملکرد ذهنی در شرایط استرس‌زا مانند آموزش نظامی، استرس ناشی از سرما یا استرس ناشی از سروصدا را بهبود می‌بخشد.
- تقویت حافظه
بعضی از تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف تیروزین 2 ساعت قبل از آزمایش باعث بهبود حافظه در افراد سالم نمی‌شود. با این حال تحقیقات متعددی نشان می‌دهد که تیروزین باعث بهبود حافظه در شرایط استرس‌زا مانند استرس ناشی از سرما یا انجام چند کار همزمان می‌شود.
- بهبود هوشیاری پس از خواب کم و نامناسب
به نظر می‌رسد که مصرف تیروزین به مقدار 150 میلیگرم در ازای هرکیلوگرم وزن بدن به افرادی که شب نخوابیده اند و حدود 3 ساعت بیشتر از حالت معمول بیدار مانده‌اند، در حفظ هوشیاری کمک می‌کند. همچنین تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که تیروزین باعث بهبود حافظه و قدرت استدلال در افرادی که از خواب مناسب محروم هستند، می‌شود.
- عوارض جانبی
تیروزین به احتمال زیاد در صورتی که از طریق دهان و غذا مصرف شود بی‌خطر است و احتمالا زمانی که توسط افراد بزرگسال در دوره‌های کوتاه به شکل دارو مصرف شود و یا روی پوست استفاده شود بی‌خطر است. به نظر می‌رسد که مصرف تیروزین در دوزهای تا 150 میلیگرم در ازای هرکیلوگرم وزن بدن، روزانه و حداکثر برای 3 ماه بی‌خطر باشد. برخی افراد عوارض جانبی مانند تهوع، سردرد، خستگی، سوزش معده و درد مفاصل را گزارش کرده‌اند. اطلاعات کافی در زمینه بی‌خطر بودن مصرف تیروزین به شکل دارو برای کودکان وجود ندارد. از دادن آن به کودکان بدون توصیه پزشک خودداری کنید.
مراقبت‌های ویژه و هشدارها
- بارداری و شیردهی
اطلاعات کافی در مورد اینکه آیا مصرف تیروزین در دوران بارداری و شیردهی بی‌خطر است یا خیر وجود ندارد. شرط احتیاط را رعایت کرده و از مصرف آن پرهیز کنید.
تیروئید پرکار (هایپرتیروئیدیسم ) یا بیماری گریوز: بدن از تیروزین برای ساخت تیروکسین که یک هورمون تیروئیدی است استفاده می‌کند. مصرف زیاد تیروزین می‌تواند باعث افزایش سطح تیروکسین، هایپرتیروئیدیسم و بدتر از آن بیماری گریوز شود. اگر با این مشکلات مواجه هستید از مصرف مکمل‌های تیروزین خودداری کنید.
- تداخلات
هورمون تیروئید با تیروزین تداخل دارد. بدن به طور طبیعی هورمون تیروئید تولید می‌کند. تیروزین می‌تواند باعث افزایش میزان تولید این هورمون توسط بدن شود. مصرف تیروزین با قرص‌های هورمون تیروئید ممکن است باعث شود که سطح هورمون تیروئید در بدن بسیار افزایش یابد. این می‌تواند باعث افزایش عوارض جانبی هورمون‌های تیروئید شود.
- میزان صحیح مصرف
دوزهای زیر در تحقیقات علمی مورد مطالعه قرار گرفته است:
از طریق دهان:
• برای بهبود هوشیاری پس از بی‌خوابی طولانی مدت: روزانه 150 میلیگرم در ازای هرکیلوگرم وزن بدن
• برای PKU: مقدار توصیه شده فعلی برای افراد مبتلا به PKU ترکیب 6 گرم تیروزین در هر 100 گرم پروتئین است. با این حال مکمل‌های جداگانۀ اضافی با تیروزین آزاد توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند تغییرات گسترده‌ای در میزان تیروزین خون ایجاد کند و منجر به عوارض جانبی ناخواسته شود.
گردآوری: دکتر بهرام دهخوارقانی
1396/03/07