انواع آرتروز و علل ایجاد آن
بیش از 100 نوع آرتروز وجود دارد. ورم مفاصل یکی از رایج‌ترین انواع آرتروز است که معمولاً می‌توان با ورزش و استفاده از مکمل‌های مناسب آن را مداوا کرد. با مراقبت صحیح توأم با درمان‌های پزشکی، رماتیسم مفاصل و نقرس نیز که از دیگر انواع آرتروز هستند، بهبود خواهند یافت.
در مورد علل بروز بسیاری از انواع
آرتروز اطلاعات کمی وجود دارد. بعضی از آن‌ها به نظر ارثی هستند. بعضی دیگر با عدم تعادل شیمیایی بدن یا مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن در ارتباط می‌باشند. بسیاری از انواع آرتروز نیز درنتیجه صدمه و یا ساییدگی درازمدت مفاصل ایجاد می‌شوند.
ورم مفاصل
ورم مفاصل به علت ازکارافتادگی غضروف مفاصل ایجاد می‌گردد. نشانه‌های این بیماری درد و سفتی در زانو، انگشتان دست، مفصل ران، پا و ستون فقرات است. این عارضه بعد از 50 سالگی بیشتر دیده میشود.
رماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی به علت التهاب غشای مفصلی ایجاد می‌گردد. نشانه‌های این بیماری شامل درد، سفتی، گرما و ورم در مفاصل هر دو طرف بدن، دستان، مچ دست، آرنج، پا، زانو و گردن است. شروع روماتیسم مفصلی اغلب حدود 40 سالگی است و در زنان شایع‌تر از مردان است.
نقرس
بیماری نقرس به علت تشکیل کریستال‌های اسید اوریک در مایع مفصلی رخ می‌دهد. این بیماری با شروع ناگهانی درد با سوزش، سفتی و ورم در انگشت شست پا، قوزک پا، زانو، مچ دست و آرنج شناخته میشود. نقرس بیشتر در مردان 50-30 ساله شایع است. صرف مشروبات الکلی و سرما آن را وخیم‌تر می‌سازد.
روش‌های درمان آرتروز
پیشگیری کامل از ابتلا به آرتروز متأسفانه امکان‌پذیر نیست و درد و ناراحتی‌های ناشی از بیماری آرتروز اغلب به‌صورت مزمن و آزاردهنده خواهند بود. خبر خوش آن است که اگر مواظب مفاصل خود باشید، می‌توانید به میزان زیادی از درد خود بکاهید. درواقع شما می‌توانید با انجام تکنیک‌های پیشگیری‌کننده از دردهای آرتروز ، پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و همچنین استفاده منظم از یک مکمل عالی برای
درد مفاصل خود، این بیماری را مدیریت کنید.
روش‌های پیشگیری از دردهای آرتروز
پیروی از نکات زیر تا حد زیادی، دردهای ناشی از آرتروز را در شما کاهش خواهد داد:
- اگر فعالیت‌هایی مانند دویدن ایجاد درد می‌کند، سعی کنید آن را با فعالیت‌هایی که فشار کمتری وارد می‌آورد، مانند شنا، جایگزین نمایید.
- وزن خود را کنترل کنید.
- به‌طور مرتب ورزش نمایید. ورزش روزانه، غضروف مفصلی را تقویت می‌کند. ورزش عضلات اطراف مفاصل را نیز قوی می‌سازد و صدمات ناشی از خستگی را کاهش می‌دهد. تمرینات کششی، دامنه حرکات بدون درد را افزایش می‌دهد.
- اگر مفاصل متورم نیستند، می‌توانید 3-2 بار در روز و هر بار به مدت 30-20 دقیقه از گرمای مرطوب استفاده کنید. در صورت ورم یا التهاب مفاصل از این کار خودداری کنید.
- اگر مفصل متورم است، هر ساعت یک‌بار و به مدت 10 دقیقه کیسه یخ بگذارید. سرما مسکن درد است و ورم و التهاب را کاهش می‌دهد.
- به مفصل مصدوم استراحت بدهید. برای چند روز از انجام فعالیت‌هایی که باعث کشش و فشار بر مفاصل میشود، خودداری کنید. در فواصل انجام فعالیت‌های روزمره به خود استراحت بدهید.
- یک یا دو بار در روز مفاصل خود را به‌طور کامل به فعالیت وادارید.
- برای تقویت و انعطاف‌پذیری عضلات و مفاصل به‌طور منظم ورزش کنید. فعالیت‌هایی که فشار کمتری وارد می‌کند، انجام دهید مانند شنا، ورزش‌های هوازی در آب، دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی.
- برای تسکین درد حاصل از ورم مفاصل، از یک ضد التهاب استفاده کنید. داروهای ضد التهاب مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم به تسکین درد کمک می‌نماید ولی ممکن است باعث ناراحتی معده گردد. بدون تجویز پزشک دوز داروهای توصیه‌شده را زیاد نکنید.
چه زمانی برای درمان آرتروز به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورتی‌که دچار علائم زیر شدید، حتماً به روماتولوژیست مراجعه کنید:
- اگر دچار تب، التهاب پوستی همراه با درد شدید مفصلی هستید.
- اگر مفصل آن‌قدر دردناک است که نمی‌توانید از آن استفاده کنید.
- اگر ورم، سرخی، گرما یا درد ناگهانی و بدون دلیل در یک یا چند مفصل شما پدیدار گشت.
- اگر درد ناگهانی ستون فقرات همراه با ضعف پا یا از دست دادن کنترل مدفوع یا ادرار اتفاق افتاد.
- اگر درد مفصل بیش از 6 هفته ادامه یافت و درمان خانگی مؤثر نبود.
- اگر دچار عوارض جانبی مصرف آسپرین یا سایر داروهای آرتروز هستید (معده درد، حالت تهوع، سوزش دائمی معده یا مدفوع تیره و سیاه‌رنگ).
تعویض مفصل
وقتی درد شدید آرتروز زندگی شما را مختل کند و اندام‌های بدن به‌خوبی کار خودشان را انجام ندهند و به دارو، فیزیوتراپی و سایر درمان‌ها واکنش نشان ندهند، آنگاه ممکن است به فکر عمل جراحی تعویض مفصل باشید. مفاصل لگن و زانو از رایج‌ترین مفاصلی هستند که در جراحی تعویض مفصل، تحت درمان قرار می‌گیرند.
تعویض مفصل، درد را تسکین می‌دهد و توانایی شما را در استفاده از آن مفصل بهبود می‌بخشد. البته مفصل به حالت قبل خود، یعنی پیش از ابتلا به آرتروز بازنمی‌گردد؛ ولی می‌توانید فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی را که به علت درد و سفتی مفصل کنار گذاشته‌اید، مجدداً آغاز نمایید. فعالیت‌های اساسی مانند بلند شدن از روی صندلی و از پله بالا رفتن نیز آسان‌تر می‌گردد.
چنانچه به عمل جراحی فکر می‌کنید در اینجا به مطالبی اشاره میشود که قابل تأمل است:
- جراحی می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد، بنابراین همیشه آخرین گزینه خواهد بود.
- وقتی تنها یک مفصل عامل تمام مسائل شماست، عمل جراحی بسیار مؤثر خواهد بود.
- برای عملکرد بهتر یک مفصل جدید بعد از عمل جراحی، لازم است به‌طور مرتب ورزش کنید و چندین هفته یا ماه فیزیوتراپی انجام دهید.
- در صورت داشتن وزن مناسب شانس موفقیت شما بیشتر است. انجام تمرین‌های ورزشی منظم و کنترل وزن پیش و پس از عمل جراحی بسیار حائز اهمیت است.
- مفاصل مصنوعی دائمی نیستند. ممکن است بعد از 20-10 سال نیاز به تعویض مجدد آن داشته باشید.
تنظیم و گردآوری: دکتر روزا ابوالقاسم