درمان چاقی چیست و چگونه لاغر شویم؟
چاقی بیماری مزمنی است که به علت نامتعادل بودن میزان دریافت انرژی با میزان مصرف آن، به وجود می‌آید. درواقع چاقی یک اختلال پیچیده در تنظیم اشتها و سوخت و ساز بدن است که توسط عوامل فردی و محیطی مختلفی ایجاد می‌گردد. چاقی باعث ذخیره بیش از حد چربی در بدن شده و انواعی از بیماری‌ها و اختلالات عملکردی را برای فرد به همراه خواهد داشت. بر طبق آمارهای موجود، میزان چاقی رو به افزایش است و متأسفانه درصد کودکان و نوجوانان چاق در ۲۰ سال گذشته دو برابر شده است. در این مقاله درباره راههای درمان چاقی با شما صحبت خواهیم کرد؛ پس با ما همراه باشید.
چرا چاق می‌شویم؟
- چاقی نیز مانند هر مسئله دیگری معلول مجموعه‌ای از عوامل است. شایع‌ترین علل چاقی عبارتند از:
- - مصرف غذا بیش از نیاز بدن
- - عوامل محیطی نظیر کم‌تحرکی و استفاده از غذاهای آماده
- - وراثت و داشتن سابقه خانوادگی چاقی
- - ابتلا به برخی از بیماری‌ها نظیر کم کاری تیروئید، اختلالات عصبی-عضلانی، اختلالات هورمونی و غیره.
- - مصرف برخی از داروهای استروئیدی، ضد افسردگی، ضد تشنج، ضد فشار خون، ضد بارداری، داروهای دیابتی و غیره.
- - اختلالات عصبی و مشکلات روانی
- - فقدان خواب مناسب
- - استرس و اضطراب
- - اختلالات هورمونی
- - یائسگی
- - افزایش سن به خصوص زمانی که در کودکی سابقه چاقی وجود داشته باشد.
- - استفاده از الکل و نوشیدنی‌های گازدار
- - پایین آمدن متابولیسم بدن به دلیل بیماری، گرفتن رژیم‌های غذایی غلط، کم‌تحرکی و غیره.
- - مصرف زیاد قند و نمک
- - ننوشیدن آب به میزان کافی
- - انجام دادن کارهای فکری زیاد که باعث ایجاد گرسنگی کاذب می‌شود.
- - زندگی در محیطی که پرخوری و چاقی رواج دارد.
عوارض چاقی برای بدن چیست؟
چاقی به عنوان یک بیماری تلقی می‌شود که می‌تواند عوارض زیادی را برای فرد درگیر به همراه داشته باشد. در ادامه به برخی از مهمترین عوارض چاقی اشاره می‌شود:
- فشار خون بالا، دیابت، بیماری عروق کرونر، افزایش چربی خون و کلسترول، سکته مغزی، استئوآرتریت و آرتروز، توقف تنفس در خواب یا آپنه خواب، بیماری کبد چرب، بزرگ شدن قلب، فتق شکمی، خرو پف هنگام خواب، دیسکوپاتی و در نهایت کاهش طول عمر مفید.
-
معیار تشخیص چاقی چیست؟
بهترین و در عین حال ساده‌ترین معیاری که در حال حاضر برای تشخیص چاقی استفاده می‌شود، BMI است که برای محاسبه آن، وزن (بر حسب کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد (بر حسب متر) می‌شود. البته شاخص BMI میزان چربی بدن را به طور مستقیم تعیین نمی‌کند، ولی بالا بودن این شاخص نسبت به حد نرمال، معمولاً با افزایش چربی بدن و درنتیجه اضافه وزن ارتباط دارد؛ بنابراین همچنان که باید میزان فشار خون و کلسترول خود را در طول زمان، تحت نظر بگیریم، شاخص جرم بدن خود را نیز باید محاسبه کنیم؛ زیرا BMI بالا یا افزایش آن نشانه خطر است.
بر اساس شاخص توده بدنی (BMI):
- اگر شاخص توده بدنی یا BMI شخصی کمتر از 18.5 باشد، کم وزن و لاغر است.
- اگر شاخص توده بدنی یا BMI شخصی 24.5-18.5 باشد، وزن او مناسب است.
- اگر شاخص توده بدنی یا BMI شخصی 29.5-25 باشد، اضافه وزن دارد.
- اگر شاخص توده بدنی یا BMI شخصی بالاتر از 30 باشد، دچار چاقی است.
راههای درمان چاقی چیست؟
روش‌های مختلفی برای درمان چاقی وجود دارد. به‌طورکلی کاهش وزن و درمان چاقی فرمول واحدی ندارد و نمی‌توان ادعا کرد که همه افراد می‌توانند با یک روش خاص نتیجه بگیرند. ابتدا شما را با روش‌های موجود برای درمان چاقی آشنا می‌کنیم و سپس بهترین راه لاغری را به شما خواهیم گفت.
روش‌های درمان چاقی عبارتند از:
درمان دارویی
داروهای دیورتیک یا ادرارآور: این داروها به سرعت با از دست رفتن آب بدن، منجر به کاهش وزن (دقت کنید کاهش وزن، نه لاغر شدن!) می‌شوند که از نظر علمی نه‌تنها صحیح نیست، بلکه خطرناک نیز هست. مؤسساتی که در تبلیغات خود کاهش وزن سریع را نوید می‌دهند از این روش استفاده می‌کنند.
داروهای هورمونی: مثل داروهایی که باعث پرکاری غده تیروئید می‌شوند. این داروها نیز با افزایش مصرف انرژی، باعث کاهش وزن و همچنین لاغر شدن می‌شوند که این روش نیز به دلیل اینکه در روند طبیعی بدن اختلال ایجاد می‌کند از نظر علمی صحیح نبوده و خطرناک می‌باشد.
داروهای ملین : این داروها با دفع مواد غذایی بدن و جلوگیری از جذب مواد، باعث کاهش وزن می‌شوند. واضح است که این داروها در درازمدت باعث سوءتغذیه و کمبود بعضی از مواد مورد نیاز بدن خواهند شد. ضمن اینکه باعث شکم درد می‌شوند، عوارضی چون سوءتغذیه، ریزش مو، ضعف و افسردگی را به همراه خواهند داشت. سرگروه این داروها که در ایران نیز زیاد مصرف می‌شود فن فلورامین می‌باشد که از سال ۱۹۹۸ مصرف آن در آمریکا به دلیل ایجاد عوارض روی دریچه‌های قلب ممنوع شده است.
داروهایی که مانع جذب چربی می‌شوند: این داروها که امروزه مورد مصرف زیادی پیدا کرده و تبلیغات زیادی در مورد آن انجام می‌شود با اتصال به چربی مواد غذایی مانع جذب آن‌ها می‌شود و بدین‌وسیله کالری کمتری به بدن می‌رسد. به دلیل اینکه در رژیم غذایی افراد ایرانی برخلاف غربی‌ها مواد نشاسته‌ای بیشتر از چربی‌ها است، مصرف آن‌ها کاملاً مؤثر نیست. همچنین این داروها بر خلاف تبلیغات انجام‌شده، روی چربی بافت‌های بدن تأثیری ندارد؛ لذا فقط تا زمان مصرف مؤثر می‌باشند. خطر مهمی که متوجه این داروهاست عدم جذب ویتامین‌های محلول در چربی مثل ویتامین K، D، E و A است.
درمان‌های عمومی
رژیم غذایی: رژیم غذایی صحیح تحت نظر متخصص تغذیه یکی از بهترین راههای کاهش وزن است.
ورزش: ورزش به همراه رژیم غذایی موثرترین راه لاغری است.ساده ترین راه حداقل روزی یک ساعت پیاده روی سریع است.
سونا: این
روش سبب تعریق و دفع آب بدن می‌شود، اما تأثیر چندانی در کاهش بافت چربی
ندارد. در این روش کاهش وزن موقتی است و وزن از دست رفته با مصرف آب و
مایعات بازگشت دارد.
گرما درمانی: در این روش با تابش اشعه مادون قرمز به بدن، بافت زیر جلدی گرم شده و آب بدن تبخیر می‌شود. در این روش نیز کاهش وزن موقتی و برگشت‌پذیر است.
تشک و لباس لاغری: استفاده از تشک و لباس‌های لاغری مانند دو روش فوق موجب تعریق و از دست رفتن آب بدن می‌شود و به همین دلیل با مصرف مجدد آب، وزن بدن بازمی‌گردد.
بادی رپ: در این روش نوارهای که حاوی ترکیبات دریایی به خصوص نوعی جلبک هستند، با آب خیس شده و به دور قسمت‌های مختلف بدن بسته می‌شود. این ترکیبات در تماس با آب ایجاد حرارت کرده و موجب تبخیر آب بدن در این نواحی می‌شود. از سوی دیگر استفاده از بادی رپ موجب جمع و سفت شدن پوست می‌شود و درنتیجه سایز بدن در نواحی مورد نظر کاهش می‌یابد. واضح هست که در اینجا لاغری اتفاق نمی‌افتد و حذف بافت چربی وجود ندارد و یا ناچیز است به همین دلیل کاهش سایز بدن موقتی است و پس از مدتی بازمی‌گردد.
ماساژ درمانی: روش مناسبی برای راحتی و شل شدن عضلات و بدن به شمار می‌رود، اما برای لاغر شدن مؤثر نیست؛ زیرا چربی بدن دفع نمی‌شود. در این روش تنها چربی‌ها جابه‌جا شده و سایز بدن کاهش می‌یابد که متأسفانه این کاهش سایز نیز موقتی است و با قطع ماساژ بدن به حالت اول خود بازگشت می‌کند. کسانی که مایل هستند برای درمان چاقی موضعی از ماساژ درمانی استفاده کنند، باید حتماً رژیم غذایی مناسبی داشته باشند تا پس از خاتمه دوره ماساژ بدن چاق نشوند.
گوشواره و دستبند مغناطیسی لاغری: این روش مشابه طب سوزنی عمل می‌کند و در صورت استفاده مداوم ممکن است اشتها را کاهش دهد. از آنجایی که استفاده از گوشواره و دستبند مغناطیسی سبب بروز سردرد و سرگیجه در بعضی از افراد می‌شود نمی‌توان آن را برای مدت طولانی به کاربرد برد. طبیعی است که با قطع استفاده، اشتهای فرد باز می‌گردد.
کمربندهای لاغری: این کمربندها در دو دسته عمده قرار می‌گیرد؛ کمربندهای ماساژور که نظیر ماساژ درمانی است که بدن را ماساژ داده و موقتاً چربی‌ها را جابجا می‌کند و با قطع استفاده به حالت اول بازمی‌گردد. کمربندهای فارادیک نیز ایجاد امواج الکترومغناطیس فارادیک می‌کنند و این امواج باعث انقباض و انبساط عضلات می‌شود. چنانچه این کمربندها برای مدت نسبتاً طولانی در ناحیه خاصی از بدن به کار روند، می‌تواند سبب تقویت عضلات آن ناحیه شود. در خارج از ایران این کمربندها برای بدن‌سازی و تقویت عضلات تولید و استفاده می‌شوند اما در ایران مصرف‌کنندگان تحت تأثیر تبلیغات موجود، برای لاغر شدن از این کمربندها استفاده می‌کنند.
محصولات لاغری موضعی: محصولات بسیاری تحت عنوان محصولات لاغری موضعی در بازار وجود دارند که بعضی از آن‌ها در صورت استفاده صحیح می‌توانند مؤثر باشند. لازم به ذکر است که این محصولات باید از انواع باکیفیت باشند و از محل‌های معتبر خریداری شوند. بعلاوه اینکه می‌بایست به همراه رژیم غذایی مناسب مورد استفاده قرار گیرند. دقت کنید که ژل‌ها، صابون‌ها و لوسیون های لاغری برای درمان چاقی‌های موضعی و سلولیت مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای کاهش کلی وزن بدن مفید نیستند.
استفاده از مکمل‌های لاغری: برخی از مکمل‌ها به دلیل دارا بودن ترکیبی از مواد معدنی و ویتامین‌های مؤثر در افزایش سوخت و ساز بدن و
کاهش اشتها می‌توانند به فرد در کاهش وزن کمک کنند. در برخی از مکمل‌های لاغری نیز، فیبرهای طبیعی یا مصنوعی وجود دارد که می‌توانند به فرد احساس سیری بدهند و جلوی اشتهای او را بگیرند. برخی از مواد گیاهی و غیر گیاهی موجود در مکمل‌های کاهش وزن نیز، چربی سوزی را افزایش می‌دهد. با این وجود بسیاری از مکمل‌هایی که با ادعای کاهش وزن روانه بازار می‌شوند، مؤثر نیستند و ممکن است عوارضی برای فرد به همراه داشته باشند. برای تهیه بهترین مکمل لاغری و کاهش وزن با دکتر داروساز مشورت کنید.
درمان‌های جراحی
درمان چاقی با جراحی در موارد چاقی‌های بسیار شدید انجام می‌شود. روش‌های آن شامل برداشتن قسمت‌هایی از روده یا معده، بالن گذاری داخل معده برای کاهش حجم آن و برداشتن چربی زیر پوست شکم با ساکشن یا لیزر است که همگی این‌ها به دلیل عوارض شدیدی که دارند زیاد مورد توجه نیستند.
بهترین و اصولی‌ترین روش برای کاهش وزن چیست؟
برای درمان چاقی باید به دنبال راهی باشید که با کمترین عوارض، بیشترین نتیجه را بگیرید. انواع مختلفی از رژیم‌های غذایی وجود دارد؛ ولی باید به این نکته توجه داشت که پیروی از رژیم‌های سخت، باعث کاهش متابولیسم بدن می‌شود و انگیزه فرد را برای ادامه تلاش، کاهش می‌دهد؛ بنابراین باید یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌ها انتخاب کنید. رژیم غذایی شما می‌بایست مطابق سلیقه غذایی شما باشد تا بتوانید در درازمدت آن را ادامه دهید.
باید بدانید هنگامی که یک رژیم غذایی را برای درمان چاقی آغاز می‌کنید، همیشه کاهش چند کیلوی اول راحت خواهد بود؛ ولی بعد از آن، بدن به میزان کالری مصرفی عادت کرده و با کاهش میزان سوخت و ساز، خود را با آن تطبیق می‌دهد؛ بنابراین شما نیاز دارید که در کنار پیروی از یک رژیم غذایی صحیح، با ترفندهایی متابولیسم بدن خود را تنظیم کنید و در بالاترین سطح خود نگه دارید. سه راه اصلی برای بالا نگه داشتن سطح متابولیسم بدن، عبارتند از:
- - ورزش کردن و داشتن فعالیت بدنی
- - هیدراته نگه داشتن بدن
- - استفاده از مکمل‌های مناسب کاهش وزن و کاهش اشتها
بنابراین بهترین راه لاغری و کاهش وزن ، پیروی از یک رژیم غذایی سالم همراه با ورزش و تحرک کافی و استفاده از مکمل‌های مناسب خواهد بود.
داروخانه تهران
1403/01/05