چگونه نفخ شکم را برطرف کنیم؟
برای دانستن راههای درمان نفخ شکم ، ابتدا باید علل نفخ شکم را بشناسید. هرگاه شما مقدار زیادی میوه، سبزی و غلات سبوس‌دار مصرف کنید، دستگاه گوارش شما مقدار زیادی گاز تولید میکند. این به این دلیل است که چنین موادی حاوی مقدار زیادی فیبر (کربوهیدرات‌های غیرقابل هضم) می‌باشند. این کربوهیدرات‌ها، موادغذایی باکتری‌هایی هستند که به طور طبیعی در روده و معده وجود دارند. این باکتریها در حین مصرف این مواد، گازهای هیدروژن، دی اکسید کربن، نیتروژن و متان تولید میکنند. این گازها به ناچار باید به بیرون دفع شوند. بوی بد این گاز، ناشی از گاز متانی است که در خلال این فرآیند تولید میشود. گرچه تولید این گازها طبیعی است، اما در برخی از افراد میزان تولید این گازها بیشتر است و باعث ناراحتی آن‌ها میشود. علت آن را در بخش بعدی بخوانید.
چه عواملی باعث افزایش نفخ معده می‌شوند؟
شرایط خاصی وجود دارند که تولید گاز شکم را افزایش می‌دهند، از این موارد می‌توان به زخم معده و عفونت‌های روده اشاره کرد. عدم تحمل لاکتوز (ناتوانی در هضم شیر) نیز، یکی از شایع‌ترین علل افزایش نفخ معده می‌باشد. برخی از افراد به طور ژنتیک، آنزیم لاکتاز (آنزیمی که قند لاکتوز شیر را هضم میکند) را ندارند. با ازدیاد سن نیز، میزان تولید لاکتاز، کاهش می‌یابد. بدون لاکتاز، قند شیر هضم نخواهد شد و بدین ترتیب، تخمیر شده و تولید گاز میکند. گاز تولیدشده موجب نفخ معده خواهد شد. دیگر غذاها که به سختی هضم می‌شوند نظیر لوبیا، تنقلات، میوه‌ها، کلم، جو دوسر، عسل و مخمر نیز می‌توانند تولید گاز و تورم معده کنند.
اگر حساسیت غذایی داشته باشید و یا دستگاه گوارش شما حساس باشد (همانند ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر) غذاهایی مانند شیر، نخود و غذاهایی از این دست نیز ممکن است ایجاد نفخ شکم کنند. در صورت تحریک‌پذیر بودن روده، ممکن است اعصاب روده نسبت به غذاها و نوشیدنی‌های محرک، واکنش بیش از حد نشان دهد. آن گاه این واکنش موجب تحریک عضلات دیواره روده بزرگ و ایجاد گرفتگی (اسپاسم) در آن‌ها میشود. بدین ترتیب محتویات روده در طول مسیر حرکت نخواهند کرد و یبوست به وجود می‌آید که باعث اتساع روده‌ها خواهد شد. با تخمیر محتویات روده، گاز تولیدشده وتورم معده وخیم‌تر خواهد شد.
البته باید به این‌همه، بلع هوای زیاد در حین جویدن را نیز اضافه نمود. چنانچه غذا را به سرعت بجوید، همراه با غذا مقدار زیادی هوا می‌بلعید که این نیز موجب کشیدگی و اتساع روده‌ها خواهد شد. همچنین می توان به رشد بیش از حد باکتریها در روده، پرخوری و افزایش وزن و قاعدگی در خانم ها نیز اشاره کرد که باعث نفخ شکم میشود.
نفخ دائمی به همراه درد می‌تواند نشانگر برخی از ناراحتی‌های گوارشی باشد. این بیماری‌ها شامل انسداد روده یا کلیه، دیورتیکولیت، آپاندیسیت، زخم معده، سنگ کیسه صفرا و یا سرطان می‌باشند که نیاز به درمان ویژه دارند.
برای درمان نفخ شکم چه کنیم؟
اگر مقدار زیادی گاز شکم دفع می‌کنید ولی درد شدید ندارید، این توصیه‌ها را به کار ببندید:
از فیبر غذایی استفاده کنید
شاید در پی مصرف غذاهای سرشار از فیبر، دچار نفخ شکم شوید، اما این مسئله نباید موجب اجتناب از مصرف این مواد شود. تنها توجه داشته باشید، هرچه بدن بیشتر عادت به هضم فیبرها کند، گاز کمتری تولید میشود. فیبر موجب نرم شدن محتویات روده شده و به نظر می‌رسد درصورتی‌که علت نفخ شکم شما، اسپاسم عضلات روده باشد، به رفع آن کمک میکند.
شما می‌توانید با مصرف سبزیجات و غلات سبوس‌دار، نیاز خود را به فیبر برطرف کنید. نشاسته گندم ممکن است موجب نفخ گردد؛ لذا بهتر است از برنج و سیب زمینی استفاده کنید.
معجون درمان نفخ شکم
چند قطره عرق نعنا، دارچین یا زنجبیل را
با آب مخلوط کرده، میل کنید. این ترکیب از دیرباز به منظور حل این مشکل به
کار می‌رفته است. به نظر می‌رسد که این‌ها حاوی موادی باشند که عضلات مری
را شل نموده و اجازه دفع هوای گرفتارشده را بدهند. جوشانده نعنا یا بابونه و
یا رازیانه نیز به رفع نفخ شکم کمک میکنند.
حجم هر وعده غذایی خود را کاهش دهید
در هر وعده، مقدار غذا را کاهش داده و در عوض تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید. بدین ترتیب میزان باکتری‌هایی که ایجاد گاز میکنند، کاهش می‌یابد.
لاکتاید یا لاکتایت و پروبیوتیک ها
اینکه شیر و لبنیات موجب بروز نفخ می‌شوند، نباید باعث گردد که آن‌ها را از برنامه غذایی خود حذف کنید. شما می‌توانید از شیرهای فاقد لاکتوز که شیرین‌تر نیز هستند، استفاده کنید. اگر مشکل شما عدم تحمل لاکتوز است، از محصولات لبنی که حاوی آنزیم ویژه هضم‌کننده لاکتوز هستند، استفاده کنید. همچنین می‌توانید ماست و پنیر سفید مصرف کنید. ماست دارای باکتری‌های مفیدی می‌باشد که به هضم غذا کمک میکنند و پنیر سفید نیز دارای لاکتوز کمی است.همچنین می توانید برای هضم بهتر از لبنیات حاوی پروبیوتیک یا
مکمل های پروبیوتیک استفاده کنید.
زغال شارکول فعال یا قرص کربن استفاده کنید
این زغال (که در مورد مسمومیت به کار گرفته میشود) حاوی موادی است که گاز معده را کاهش می‌دهد. بهتر است امتحان کنید که این ماده پیش از صرف غذا مؤثرتر است یا پس از آن. بدون نظارت پزشک از این ماده بیش از دو هفته استفاده نکنید.
از داروهای ضد نفخ بدون عوارض جانبی استفاده کنید
این داروها در رفع نفخ معده بسیار مؤثر هستند، ضمن آنکه خطر خاصی برای فرد به همراه ندارد. این داروها به سرعت حباب‌های گاز را می‌شکنند و شما را از گاز شکم رها میکنند.
از میان این داروها می توان به دایمتیکون، قرص دایجستیو اید گلدن لایف، قطره کارمینت و قطره و کپسول سوپرمینت اشاره کرد.
حبوبات خیسانده شده مصرف کنید
با خیس کردن حبوبات در آب چندین ساعت پیش از مصرف، آنزیم‌های خاصی که در ایجاد گاز دخالت دارند، تجزیه می‌شوند.
از غذاهای چرب و مضر استفاده نکنید
ضمن آنکه نباید تنها به دلیل نفخ شکم، از مصرف فیبرهای مفید نظیر میوه و سبزیجات پرهیز نمود، بااین‌حال غذاهایی وجود دارند که می‌توان از آن‌ها کمتر استفاده نمود، مانند چیپس، آب‌میوه، دسرهای ژلاتینی، گندمک، پفک و بیسکوییت. قهوه، چای و شکلات می‌توانند موجب تحریک دستگاه گوارش شوند. چربی از دیگر مواد خوراکی است که به سختی هضم میشود و می‌تواند موجب گرفتگی روده و در پی آن، نفخ شکم گردد.
تلاش کنید از غذاهای مختلفی که موجب تشدید مشکل شما می‌شوند، پرهیز کنید. اگر به غذاهای خاصی شک کردید، آن را برای مدتی از برنامه غذایی خود حذف کنید، درصورتی‌که مشکل کاهش یافت، آنگاه خواهید دانست مشکل همان مورد بوده است و سپس سعی کنید از آن ماده غذایی کمتر استفاده کنید.
پس از غذا بلافاصله نخوابید و مدتی قدم بزنید
تحرک ممکن است موجب ترشح هورمون‌هایی گردد که موجب فعالیت بیشتر دستگاه گوارش می‌شوند و به هضم غذا کمک میکنند.
از مصرف غذاهای بسیار گرم و بسیار سرد اجتناب کنید
هنگامی که غذای داغ مصرف می‌کنید، ناخودآگاه مقدار زیادی هوا همراه آن می‌بلعید. نوشیدنی‌های گازدار و جویدن آدامس نیز موجب بلع هوا می‌شوند؛ بنابراین بهتر است از همه این مواد پرهیز کنید.
غذا را به خوبی بجوید
هنگامی که غذا را به سرعت می‌خورید، مقدار زیادی هوا وارد دستگاه گوارش خود می‌کنید. با آهسته و به‌دقت جویدن غذا، هوا را از بین آن خارج می‌کنید و آن را به خوبی با بزاق می‌آمیزید. بزاق حاوی آنزیم‌هایی است که غذا را پیش از رسیدن به معده، می‌شکند.
از ویتامین‌ها، کلسیم و منیزیوم استفاده کنید
پیش از شروع قاعدگی، شکم خانم‌ها مانند مخزنی از مایعات است و به وفور دچار نفخ شکم می‌شوند. خانم‌هایی که به طور مرتب
ویتامین B کمپلکس ، منیزیوم و کلسیم استفاده میکنند، کمتر دچار نفخ شکم می‌شوند.
در موارد شدید به پزشک مراجعه کنید
اگر با تمامی این تمهیدات، باز هم از
نفخ شکم رنج می برید آنگاه به پزشک خود مراجعه کنید چراکه ممکن است علت نفخ معده شما به زخم معده و یا سنگ کیسه صفرا مربوط باشد که نیاز به درمان‌های اختصاصی دارد.
1397/06/20