اقدامات لازم در مواجهه با پیچ خوردگی مچ پا چیست؟
مفصل مچ پا ناحیه‌ای است که به خصوص در افراد ورزشکار مکرراً دچار آسیب می‌شود. عملکرد طبیعی مفصل مچ پا از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ بنابراین باید آسیب‌های این مفصل را جدی بگیریم. در این مقاله قصد داریم درباره عوارض و راه‌های درمان پیچ خوردگی مچ پا صحبت کنیم.
پیچ خوردگی مچ پا چه عوارض و آسیبهایی در پی دارد؟
پیچ خوردگی مچ پا شایعترین آسیب پابه حساب می آید. این آسیب دیدگی زمانی رخ می دهد که یک یا تعداد بیشتری از رباط ها دچار کشیدگی، پیچ خوردگی یا پارگی شوند. در پیچ خوردگی جزئی، رباط کشیده می شود، اما در موارد جدی رباط ممکن است دچار پارگی شود. مچ پای انسان نمونه‌ای حیرت‌انگیز از مهندسی زیست-مکانیک است، شبکه‌ای
مرتبط از استخوانها، اعصاب، عضلات و عروق خونی که با نظمی خاص کار
می‌کنند؛ اما به مانند بیشتر سامانه‌های پیچیده، اگر این نظم مختل گردد، به
ناگهان تمامی سامانه بر هم خواهد ریخت.
معمولاً هنگامی مچ پای شما دچار پیچ خوردگی و دیگر انواع آسیب‌دیدگی می‌شود که ناگهان از حالت سکون به فعالیت درآیید و یا یک حرکت ناگهانی در آن ایجاد کنید. در این حالت اعصاب، عضلات و دیگر بافت‌ها تحریک می‌شوند. رگ‌ها و مویرگ‌ها پاره می‌شوند و خون نشت می‌کند. به منظور آغاز فرایند ترمیم، خون بیشتری به منطقه هجوم می‌آورد. تجمع مایع سریع‌تر از تخلیه آن اتفاق می‌افتد و بدین ترتیب تورم رخ می‌دهد.
بیشترین جراحات مچ پا، پیچ خوردگی به سمت داخل است که ممکن است موجب:
- رگ به رگ شدن (به دلیل پارگی لیگامان ها)
- پارگی عضلات و جراحت زردپی‌ها
- شکستگی استخوان
- دررفتگی استخوان‌های ناحیه قوزک پا
تمامی موارد ذکرشده در بالا، می‌توانند تورم، آزردگی و جراحت قابل ملاحظه‌ای را برای فرد به همراه داشته باشند. تنها پزشک می‌تواند تشخیص دهد که کدام‌یک از این عوارض به وجود آمده است.
علائم پیچ خوردگی مچ پا چیست؟
شایعترین نشانه‌های پیچ خوردگی مچ پا عبارت‌اند از:
- درد شدید به هنگام وارد آمدن فشار بر پا
- حساسیت و تورم زیاد
- در مواردی جابه‌جایی قابل مشاهده در استخوانها و مفاصل این ناحیه
- مشاهده آسیب‌های اسکلتی در پرتونگاری
برای درمان پیچ خوردگی مچ پا چه اقداماتی لازم است؟
هنگامی که در ناحیه مچ پای خود دچار آسیب‌دیدگی شدید، در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید. وی برای رد احتمال شکستگی استخوان در این ناحیه، درخواست رادیولوژی خواهد داد. در ادامه توصیه‌هایی برای درمان پیچ خوردگی مچ پا در منزل که احتمالاً پزشکتان نیز از شما خواهد خواست، ارائه شده است:
بیشتر استراحت کنید
استراحت و برداشتن بار از روی پاها، برای درمان پیچ خوردگی مچ پا بسیار تأثیرگذار است. چنانچه مجبور هستید، راه بروید باید از عصای دستی و یا زیر بغلی استفاده کنید.
از کمپرس سرد استفاده کنید
در مراحل اولیه جراحت، گرما موجب انبساط رگ‌ها می‌شود و در نهایت تورم وخیم‌تر می‌شود. استفاده از کمپرس سرد، در این شرایط مفیدتر است. پای خود را به مدت 20-15 دقیقه در آب سرد قرار دهید، این کار می تواند به بهبود درد شما کمک کند.
استفاده از کمپرس یخ در موضع درد، چندین بار در روز و هر بار به مدت 10 دقیقه موجب کاهش تورم و درد، بی حس نمودن پایانه‌های حساس عصبی و انقباض عروق در جهت جلوگیری از خونریزی زیاد خواهد شد.
مچ پا را بی حرکت نگه دارید
با پانسمان با یک
باند کشی و یا استفاده از بریس، مچ پا را ثابت و بدون حرکت نگه دارید. شما می بایست تا زمان ترمیم آسیب دیدگی مچ پای خود، تا حد امکان فشار کمتری به آن وارد کنید و از حرکات آن جلوگیری کنید.
مچ پا را بالاتر از دیگر قسمتها نگه دارید
با استفاده از بالش، پا را چندین سانتی‌متر از سطح زمین بالاتر نگه دارید تا به کمک نیروی جاذبه، تخلیه مایعات به سهولت انجام گیرد. در صورت کشیدگی تاندون آشیل، با استفاده از یک بالشتک یا
کفی سیلیکونی در کف کفش، پاشنه پا را بالا نگه دارید (معمولاً 1.5 سانتی‌متر کافی است).
انتخاب دقیق داروهای مسکن
مسکن‌های ضد التهابی غیر استروئیدی نظیر آسپرین و ایبوپروفن می‌توانند به تسکین درد شما کمک کنند؛ اما باید از مصرف آن‌ها در تورم‌های ناشی از جراحت پرهیز نمود، چراکه موجب افزایش خونریزی خواهند شد. استامینوفن نیز برای کاهش درد مفید است، و محدودیت ذکر شده در مورد مسکن های ضد التهابی را ندارد.
با انگشتانتان موضع را ماساژ دهید
در زمانی که درد وجود ندارد، ماساژ مچ پا بسیار مفید است. این کار باید به صورت ماساژ ملایم با انگشتان، برای یک تا دومرتبه در روز صورت گیرد. حرکات باید از پایین به سمت بالا و به طرف زانو باشد تا با فشار، مایعات را از مفصل دور نمود.
در آب راه بروید
قدم زدن در آبی که عمق آن تا کمر است یک راه مناسب برای ورزش دادن مچ پا و کاهش تورم آن است. جریان آب در خلاف جهت راه رفتن شما، موجب پمپاژ مایعات جمع شده در مفصل و تخلیه آن به خارج می شود.
تمرینات ساده جهت تقویت مچ پا
در اینجا به 3 تمرین ساده جهت تقویت مچ پا اشاره می کنیم. به خاطر داشته باشید که این حرکات را پس از دوره بیحرکتی و هنگامی که توانستید بدون درد بر روی پاشنه پا فشار بیاورید شروع نمایید.
حرکت اول - روی یك سطح سفت بنشینید و پاهای خود را دراز كنید. حوله‌ای را از زیر كف پای خود رد كنید و 2 سر آن را به دست بگیرید. حال بدون آن كه زانویتان خم شود 2 سر حوله را به سمت خود بكشید و 30 ـ 15 ثانیه نگه دارید. این حركت را 3 بار تكرار كنید.
حرکت دوم - به سمت دیوار بایستید و دست‌های خود را هم تراز با سینه روی دیوار قرار دهید. زانوهای خود را كمی خم كنید و یك پا را عقب‌تر قرار دهید و به آرامی به سمت دیوار خم شوید تا در قسمت خلفی ساق پای خود احساس كشیدگی كنید.
انگشتان پای عقبی خود را به آرامی به سمت داخل زاویه دهید و پاشنه خود را روی زمین حفظ كنید. 30 ـ 15 ثانیه در همین وضعیت بمانید و به حالت اول برگردید. این حركت را 3بار تكرار كنید.
حرکت سوم - روی صندلی نشسته و كف پای خود را روی یك ماساژور یا قوطی فلزی قرار دهید. پای خود را به سمت جلو و عقب از پاشنه تا انتهای قوس پا حركت دهید. 5 ـ 3 دقیقه این كار را تكرار كنید. این حركت وقتی موثرتر است كه هر صبح قبل از شروع فعالیت انجام شود.
کفش ورزشی ساق دار بپوشید
پوشیدن کفش نامناسب و یا با ساختار نادرست، می‌تواند موجب تورم پا شود. چنانچه ناچار باید بر روی مچ پای متورم خود راه بروید، بهترین کفش، کفش ورزشی با کیفیت مطلوب و کفی طبی است. این کفش‌ها سبک و راحت هستند و دارای قوس مناسب در کف خود و قسمت محافظتی برای مچ پا می‌باشند که موجب می‌شود ضایعه شدیدتر نشود.
پیاده‌روی کنید
فقدان حرکات عضلانی موجب تجمع هرچه بیشتر مایعات می‌شود و این خود موجب کاهش فعالیت می‌گردد و روند بهبودی را به تاخیر می اندازد. برنامه منظم راهپیمایی و ورزش موجب از هم پاشیدن این سیکل معیوب گردیده و باعث بازگشت وضعیت مچ پا به حالت طبیعی می‌شود. بنابراین بعد ازدوره استراحت، می بایست تحرک خود را با فعالیت های سبکی نظیر پیاده روی، از سر گیرید.
گچ گیری کنید
در صورت آسیب‌دیدگی جزئی همراه با خونریزی و تورم زیاد، ممکن است نیاز باشد که به مدت 4 هفته ناحیه قوزک پای شما گچ گرفته شود تا جابه‌جایی وجود نداشته باشد و مفصل پایدار باشد. در پارگی‌های کامل رباط، این مدت تا 6 هفته افزایش می یابد.
گاهی جراحی لازم است
در صورت جابه‌جایی استخوانها و بروز ناپایداری در مفصل، ممکن است نیاز به انجام جراحی باشد. در غیر این صورت بی‌نظمی در قرارگیری استخوانها می‌تواند تخریب غضروف مفصلی و نقص عملکرد را باعث شود. گچ گیری به مدت 6-5 هفته بعد از جراحی، تجویز می‌شود.
مدت زمان بهبودی پیچ خوردگی مچ پا چقدر است؟
بهبود پیچ خوردگی مچ پا حداقل به 3-2 ماه استراحت نیاز دارد تا به پایداری کامل برسد. درصورتی‌که فرد ورزشکار باشد، باید حداقل به مدت 4 ماه از ورزشهای سنگین دوری کند و پس از آن، هنگام اجرای تمرین از باندهای حفاظتی جهت جلوگیری از
پیچ خوردگی مجدد مچ پا استفاده نماید استفاده کند.
1397/07/22