دیابت به اعصاب هم آسیب می‌رساند
نوروپاتی دیابتی یک اختلال عصبی ناشی از دیابت است. علائم نوروپاتی شامل بی‌حسی و گاهی درد در دستها یا پاها است. آسیب عصبی ناشی از دیابت همچنین می‌تواند باعث مشکلات اندام‌های داخلی مانند دستگاه گوارش، قلب و ارگان‌های جنسی شده و منجر به سوءهاضمه، اسهال یا یبوست، سرگیجه، عفونت مثانه و ناتوانی جنسی گردد. در بعضی موارد، نوروپاتی به‌طور ناگهانی به وجود می‌آید و باعث ضعف و کاهش وزن می‌شود. همچنین نوروپاتی دیابتی ممکن است باعث افسردگی در بیمار گردد. اگرچه در حال حاضر یکسری روش‌های درمانی برای نوروپاتی دیابتی موجود است، ولی هنوز برای فهم چگونگی تأثیر دیابت بر اعصاب و رسیدن به روش‌های درمانی مؤثرتر برای این عارضه، تحقیقات بیشتری نیاز است.
علت ایجاد نوروپاتی دیابتی چیست؟
وقتی‌که گلوکز (قند موجود در خون) وارد سلول‌های عصبی شما می‌شود موجب ساخته‌شدن مولکول‌های بزرگی می‌شود که یکی از آنها سوربیتول است. این مولکول‌ها علاوه بر این که نمی‌توانند به راحتی از سلول خارج شوند منجر به جذب آب به این سلول‌ها نیز شده و باعث می‌شوند که این سلول‌ها بزرگ‌تر شوند.
سلول‌های بزرگ ممکن است برای زندانیان خوب باشند ولی برای بدن شما چیز خوبی نیستند! چون این سلول‌های بزرگ عصبی توسط غلاف محکم میلین که اطراف آنها را می‌پوشاند، فشرده می‌شوند. مثل اینکه سعی کنیم گوجه‌فرنگی‌های بیشتری را داخل قوطی کنسرو کوچکی جا بدهیم؛ نهایت این خواهد شد که گوجه‌فرنگی‌ها می‌ترکند. به همین ترتیب سلول‌های عصبی ما نیز سرانجام در اثر تورم زیاد و فشاری که همزمان تحمل می کنند، دچار آسیب خواهند شد.
نشانه‌های نوروپاتی دیابتی چیست؟
علائم نوروپاتی دیابتی متفاوت است. کرختی و گزگز کردن پاها اغلب اولین نشانه است. برخی افراد ممکن است علائم خاصی نداشته باشند، درحالی‌که دیگران به‌شدت دچار مشکل شوند. نوروپاتی ممکن است درد و حساسیت به درد را در فرد ایجاد کند. اغلب علائم در ابتدا خفیف هستند و ازآنجایی‌که بیشتر آسیب‌های عصبی پس از گذشت یک سال اتفاق می‌افتد، علائم خفیف ممکن است برای یک مدت طولانی در فرد دیده شود. در برخی از افراد، خصوصاً افراد مبتلابه نوروپاتی کانونی، شروع درد ممکن است ناگهانی و شدید باشد.
نوروپاتی دیابتی چه عوارضی برای فرد مبتلا ایجاد خواهد کرد؟
این اختلال مربوط به عصب‌های بلند است که افراد دیابتی معمولاً به آن مبتلا می‌شوند، مثل وقتی‌که آنها نمی‌توانند پاهای خودشان را به‌طور طبیعی حس کنند که این حالت را اختلال عصبی جوراب و دستکش می‌نامند. در این حالت شخص مبتلا حس مربوط به تمام مناطقی که توسط جوراب و یا دستکش پوشیده می‌شوند را از دست می‌دهد. آسیب عصبی محیطی یکی از عوامل اصلی زخم پای دیابتی است که می‌تواند در بعضی از افرادی که دیابت خود را به خوبی کنترل نمی‌کنند منجر به قطع عضو شود! اگر نمی‌توانید پای خود را حس کنید به‌احتمال‌زیاد به آنها صدمه خواهید زد و در محل ضایعه دچار عفونت می شوید.
آیا می‌توان از نوروپاتی دیابتی پیشگیری کرد؟
اخیراً یک مطالعه ۱۰ ساله بالینی که شامل ۱۴۴۱ داوطلب مبتلا به دیابت وابسته به انسولین (IDDM) بود توسط موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیه انجام شد. این مطالعه ثابت کرد که حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی تا حد زیادی از شروع و پیشرفت بیماری های عصبی ناشی از دیابت، پیشگیری خواهد کرد. انجمن کنترل و پیشگیری از عوارض دیابت (DCCT) دو گروه از داوطلبان را مورد مطالعه قرار داد: افرادی که تحت کنترل معمول دیابت قرار گرفتند و دسته دوم افرادی که به‌شدت دیابت خود را مدیریت می‌کردند. افرادی که در گروه مدیریت فشرده قرار داشتند، روزانه تزریق چندین واحد انسولین یا استفاده از پمپ انسولین را انجام می‌دادند و حداقل چهار بار در روز میزان گلوکز خون خود را کنترل می‌کردند تا سطح قند خونشان را به حد نرمال برسانند. پس از ۵ سال، تست عملکرد عصبی نشان داد که خطر آسیب عصبی در گروه کنترل شدید ۶۰ درصد کاهش یافته بود. افرادی که در گروه درمان استاندارد قرار داشتند، سطح متوسط قند خون آنها بالاتر بود و لذا میزان ابتلا به نوروپاتی نیز در آنها بیشتر بود. اگرچه تحقیق DCCT فقط بیماران مبتلا به IDDM را شامل می‌شود، اما محققان بر این باورند که افراد مبتلا به دیابت غیر وابسته به انسولین نیز از کاهش سطح قند خون خود منفعت خواهند برد و می توانند از بروز نوروپاتی دیابتی پیشگیری کنند.