علل و راهای درمان انحراف شست پا
کلمه هالوکس به معنای انگشت بزرگ پا و والگوس به معنای بدشکلی می‌باشد و اصطلاح هالوکس والگوس ( Halux Valgos) به عارضه‌ای اشاره دارد که در آن شست پا دچار کجی و انحراف می‌شود. این اختلال در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد و معمولاً کسانی که پای صاف دارند نیز با احتمال بیشتری به آن دچار می‌شوند.
هالوکس والگوس در اثر بزرگ شدن مفصل انتهای شست پا ایجاد می‌گردد که با کج شدن شست پا، علاوه بر نازیبا شدن آن، ناراحتی‌هایی برای فرد ایجاد می‌گردد. زمانی که انگشت شست به سوی انگشت دوم خم شود و بعضی اوقات روی آن قرار گیرد، در ناحیه تماس، پینه تشکیل می‌شود.
علائم و نشانه‌های هالوکس والگوس چیست؟
شناخته‌شده‌ترین علائم و نشانه‌های شست کج یا هالوکس والگوس عبارتند از:
- - ایجاد یک برآمدگی به سمت محور داخلی پا در مجاورت مفصل شست
- - تورم، قرمزی یا درد در اطراف مفصل انگشت شست
- - ایجاد پینه در محل تماس انگشت شست با انگشت کناری
- - درد مداوم یا دوره‌ای در ناحیه درگیر
- - محدود شدن حرکات انگشت شست (در صورتی که التهاب مفصل بر انگشت شست تأثیر بگذارد)
- - درد و ناراحتی هنگام راه رفتن
علت ایجاد هالوکس والگوس چیست؟
نظریه‌های بسیاری در مورد علت ایجاد هالوکس والگوس (Halux Valgos ) وجود دارد؛ اما علت دقیق آن هنوز ناشناخته مانده است. عوامل احتمالی شامل:
- وراثت
- صدمات واردشده بر پا
- تغییرات هنگام تولد (علل مادرزادی)
- ممکن است نوع خاصی از آرتروز به خصوص انواع التهابی آن (مانند آرتریت روماتوئید) مسبب این عارضه باشند.
متخصصان این حوزه، در مورد اینکه کفش‌های تنگ، پاشنه‌بلند و یا باریک باعث ایجاد انحراف شست پا شوند، نظرات متناقضی دارند. به نظر می‌رسد این عوامل به‌تنهایی، منجر به بروز این عارضه نمی‌شوند، بلکه آن را تشدید می‌کنند. درواقع استفاده از کفش‌های نامناسب، انگشتان پا را در جلوی کفش‌ها تحت فشار قرار می‌دهد و باعث تشدید عارضه هالوکس والگوس می‌گردد.
هالوکس والگوس چه عوارضی دارد؟
اگرچه هالوکس والگوس معمولاً مشکل خاصی برای افراد ایجاد نمی‌کند، با این وجود باید بدانید که این عارضه دائمی است حتی اگر اقدامات جراحی انجام گیرد. بهتر است با انجام اقدامات خاصی از بدتر شدن شرایط و ایجاد عوارض جلوگیری کنید.
عوارض احتمالی هالوکس والگوس (Halux Valgos ) عبارتند از:
بورسیت
این وضعیت دردناک زمانی رخ می‌دهد که کیسه‌های کوچک پر از مایع که بورسا (bursae) نامیده می‌شود، به دلیل فشارهای ناشی از عارضه هالوکس والگوس ملتهب شود. این کیسه‌ها استخوان‌ها، تاندون‌ها و عضلات را در نزدیکی مفاصل حمایت می‌کنند.
انگشت چکشی
این عارضه اشاره به خم شدن غیرطبیعی در مفصل وسط انگشت خصوصاً در انگشت کناری شست دارد. گاهی فشار وارده از سوی شست بر انگشت کناری به حدی زیاد است که منجر به عارضه انگشت چکشی می‌شود. در صورتی که انگشت چکشی ایجاد گردد، درد و فشار زیادی را متحمل خواهید شد.
متاتارسالژی
گاهی هالوکس والگوس منجر به درد و التهاب در پنجه پای شما می‌شود که تحت عنوان عارضه متاتارسالژی شناخته می شود.
برای درمان هالوکس والگوس چه کنیم؟
در صورت ابتلا به این عارضه معمولاً راه چاره قطعی وجود ندارد. روش‌های درمانی موجود باعث تسکین ناراحتی می‌شود و از شدیدتر شدن آن جلوگیری می‌کند. در ادامه به روش‌های درمانی مختلفی که در حال حاضر برای هالوکس والگوس وجود دارد، اشاره می‌شود:
استفاده از کفش‌های مناسب
اولین گام برای درمان هالوکس والگوس و یا به عبارت صحیح‌تر، پیشگیری از بدتر شدن آن، استفاده از کفش‌های مناسب است. می‌بایست کفشی را انتخاب کنید که مناسب فرم پای شما باشد و انگشتانتان را تحت فشار قرار ندهد. پیشنهاد می‌کنیم کفش‌های پاشنه‌کوتاه جلو پهن بپوشید.
تسکین درد با داروهای مسکن
برای تسکین درد، ایبوپروفن یا استامینوفن مصرف کنید. یخ یا کیسه یخ نیز در کاهش درد ناشی از هالوکس والگوس مؤثر است.
استفاده از اسپیلنت یا بانداژ
از این وسیله‌ها برای اصلاح انحراف شست پا و یا جلوگیری از بازگشت آن پس از جراحی، استفاده می‌شود و معمولاً هنگام خواب روی پا بسته می‌شوند. باید توجه داشته باشید که هنگام استفاده از اسپیلنت یا بانداژ هالوکس والگوس ، می‌بایست از ایستادن و راه رفتن خودداری نمایید. در این وسیله یک آتل وجود دارد که شست پا با تکیه بر آن در وضعیت مناسب، ثابت می‌شود. معمولاً همراه این وسیله، پدهای لا انگشتی وجود دارند که می‌توانید در طول روز و در زمان انجام فعالیت‌های روزانه، آن‌ها را در بین انگشت شست و انگشت کناری آن قرار دهید.
استفاده از جوراب مخصوص انحراف شست پا
این جوراب تسکین‌دهنده و نرم‌کننده پوست دردناک ناشی از تغییر شکل انگشت شست ( هالوکس والگوس ) است. لایه ژل‌مانند درون جوراب جهت ترمیم پوست پا بوده و درد ناشی از پینه شست پا را کاهش می‌دهد.
اقدامات جراحی
اگر درد شدید یا بدشکلی مفصل مانع از راه رفتن یا فعالیت‌های روزانه گردد، ممکن است عمل جراحی ضروری تشخیص داده شود . در حال حاضر انواع مختلفی از روش‌های جراحی با تأثیرات مختلف وجود دارد. سن، وضعیت سلامتی، شیوه زندگی و سطح فعالیت بیمار در انتخاب روش جراحی نقش خواهد داشت. با این وجود توجه به این نکته ضروری است که عمل جراحی
هالوکس والگوس را کاملاً درمان نمی‌کند. هرچه اطلاعات شما در مورد خطرها و منافع عمل جراحی بیشتر باشد، راحت‌تر می‌توانید تصمیم عاقلانه اتخاذ کنید.
دکتر روزا ابوالقاسم